Πέμπτη 20 Δεκεμβρίου 2012

Η κληρονομία του Tycho Brahe


Με την άνθηση της Αστρονομίας τις τελευταίες δεκαετίες χιλιάδες μάτια και ψηφιακές κάμερες παρακολουθούν τα ουράνια φαινόμενα. Αμέτρητοι  αστρονόμοι - παρατηρητές είναι διασκορπισμένοι σε κάθε μήκος και πλάτος της Γης και η τεχνική της αστρονομικής παρατήρησης διαδίδεται με αστραπιαία ταχύτητα σε όλο και περισσότερους νέους, ένθερμους εραστές του αστρικού κόσμου. Ένας από τους θεμελιωτές της συστηματικής παρατήρησης του ουρανού ήταν ο Δανός Tycho Brahe. Ο Brahe ήταν ευγενής και ευκατάστατος αλλά το πάθος του ήταν η παρατήρηση και η καταγραφή των κινήσεων των πλανητών και των άλλων ουρανίων σωμάτων. Στις 11 Νοεμβρίου του 1572 έμφανίστηκε στον ουρανό ένα «νέο» άστρο στην περιοχή του αστερισμού της Κασσιόπης. Αυτό έγινε αμέσως αντικείμενο μελέτης από τον Brahe. Το άστρο δεν παρουσίαζε παράλλαξη και συνεπώς βρισκόταν πέρα από την τροχιά της Σελήνης, στο σταθερό και αμετάβλητο σύμφωνα με τον Αριστοτέλη κόσμο των άστρων. Ο νέος «επισκέπτης» φανέρωσε στον Brahe ότι το μοντέλο του Αριστοτέλειου κόσμου ήταν εσφαλμένο, αφού αυτό δεν επέτρεπε την εμφάνιση ενός νέου αντικειμένου πέρα από την τροχιά της Σελήνης. Η αγάπη του για την παρατήρηση αλλά και η οικονομική του άνεση τον ώθησαν να κατασκευάσει ένα υπερσύγχρονο για την εποχή αστεροσκοπείο, το οποίο ονόμασε Uranibοrg  (κάστρο της μούσας Ουρανίας) και το οποίο περιλάμβανε διάφορα αστρονομικά όργανα και άλλο εξοπλισμό. Αργότερα κατασκεύασε και ένα δεύτερο με το όνομα  Stjerneborg (κάστρο των άστρων) το οποίο ήταν μέσα στο έδαφος για περισσότερη σταθερότητα. Ο Brahe ήταν ο τελευταίος των μεγάλων παρατηρητών της ιστορίας που πραγματοποιούσε τις μετρήσεις του με  γυμνό μάτι και χωρίς τη βοήθεια τηλεσκοπίου. Το υλικό που συνέλλεξε χρησιμοποιήθηκε στη συνέχεια από τον Κέπλερ, αλλά η προσφορά του είναι πολύ σημαντική για την πορεία της επιστήμης της Αστρονομίας γενικότερα. Ο θάνατός του αποτέλεσε αντικείμενο μελέτης, καθώς υπήρχαν μέχρι πρόσφατα αντικρουόμενες θεωρίες που συνοψίζονταν είτε στη δηλητηρίασή του από τον Βασιλιά της Δανίας ή από τον Κέπλερ είτε στη διάρρηξη της ουροδόχου κύστης του ύστερα από δεξίωση. Το 2010 έγινε εκταφή των οστών του καθώς και τμημάτων από το μουστάκι του που διατηρούνταν και οι ιατρικές εξετάσεις απέκλεισαν δολοφονία. Ο τάφος του βρίσκεται στην εκκλησία της Παναγίας του Tyn ,στην παλιά πλατεία της Πράγας κοντά στο Αστρονομικό ρολόι. Σήμερα χιλιάδες αστρονόμοι συνεχίζουν με ενθουσιασμό την παράδοση της παρατηρησιακής αστρονομίας που καθιέρωσε ο Brahe.


Τρίτη 4 Δεκεμβρίου 2012

Ουράνιες και επίγειες χάρες και χαρές.



Όσοι ασχολούνται με την αστρονομία συστηματικά και παρατηρούν με τα τηλεσκόπιά τους τον ουρανό από την ύπαιθρο, αργά ή γρήγορα συνειδητοποιούν ότι αυτή τους η ενασχόληση βελτιώνει όχι μόνο τον τρόπο που αντιμετωπίζουν τα ουράνια σώματα αλλά και τα επίγεια.Θέλω να πω ότι σταδιακά ο παρατηρητής του ουρανού γίνεται και παρατηρητής της Γης. Φαινόμενα και δραστηριότητες που προηγουμένως τον άφηναν ίσως αδιάφορο, τώρα περνούν στο προσκήνιο και συμπληρώνουν με την ομορφιά τους την απόλαυση που προσφέρει ένα βράδυ κάτω από τα άστρα. Μπορεί κανείς να απαριθμήσει διάφορες τέτοιες εκδηλώσεις και φαινόμενα, όπως το κελάηδημα των πουλιών της νύχτας, το θρόϊσμα των φύλλων και το δροσερό άγγιγμα του αέρα το καλοκαίρι, τα διάφορα μικρά πλάσματα της νύχτας που έρχονται απρόσκλητα και τρομάζουν αρχικά τους αφοσιωμένους εξερευνητές του αστρικού κόσμου, αλλά και τις μυρωδιές και τους θορύβους της φύσης τα χαράματα, την αίσθηση που προκαλεί το χιόνι και το κρύο το χειμώνα, όταν προσπαθεί κανείς να συμφιλιώσει μέσα του την ανάγκη για τη ζέστη του σπιτιού του με την επιθυμία να απολαύσει λίγο ακόμη τον διάφανο ουρανό, και πολλά άλλα χαρακτηριστικά που μόνον όσοι κάθονται αργά μέχρι τα χαράματα μπορούν να γίνουν σιωπηλοί μάρτυρές τους. Ένας κόσμος θαυμαστός αλλά κρυμμένος μέσα στο σκοτάδι της νύχτας που αποκαλύπτεται σε όσους απαρνιούνται τη χαλάρωση του κρεβατιού αλλά και τις σειρήνες της τηλεοπτικής πραγματικότητας προκειμένου να τον ανακαλύψουν και να τον εκτιμήσουν.