Μια «γέφυρα» στην άκρη του σύμπαντος

Credit: ESA/NASA/JPL-Caltech/CXC/McGill Univ.

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Herschel ανακάλυψε ένα νηματοειδή σχηματισμό που περιέχει δισεκατομμύρια άστρα και ενώνει σαν γέφυρα δύο σμήνη γαλαξιών. Τα δύο αυτά σμήνη μαζί με ένα τρίτο θα ενωθούν στο μακρυνό μέλλον για να σχηματίσουν ένα υπερσμήνος γαλαξιών, που θα αποτελέσει μια από τις μεγαλύτερες δομές στο σύμπαν. Η λαμπερή γέφυρα που ενώνει τα δύο σμήνη αποτελεί μια καλή ευκαιρία για τους αστρονόμους, ώστε να κατανοήσουν πώς οι γαλαξίες εξελίσσονται και συγχωνεύονται σε υπερσμήνη. Η «φωταγωγημένη» γέφυρα έχει μήκος 8 εκατομμύρια έτη φωτός, περιέχει εκατοντάδες γαλαξίες και βρίσκεται σε απόσταση 7 δισεκατομμύρια έτη φωτός. Το τηλεσκόπιο Herschel φωτογραφίζοντας το μακρυνό σύμπαν στο υπέρυθρο, ανακάλυψε τη γέφυρα που αιωρείται στο διαγαλαξιακό κενό μεταξύ των δύο σμηνών. Αυτό ήταν αδύνατο να γίνει με  οπτικά τηλεσκόπια, αφού η διαστρική σκόνη κρύβει το φως των άστρων. Όμως η θέρμανσή της από τα άστρα που κρύβονται μέσα και πίσω από αυτή είναι ορατή στο υπέρυθρο και έτσι μπορεί να συμπεράνει κανείς την ύπαρξη μεγάλου αριθμού άστρων υπεύθυνων για την υψηλή θερμοκρασία που παρατηρείται.  Οι επιστήμονες συμπέραναν ότι η έντονη δραστηριότητα στη γαλαξιακή γέφυρα έχει σαν αποτέλεσμα τη γέννηση άστρων με συνολική μάζα 1000 ηλιακών μαζών, τη στιγμή που στον γαλαξία μας σχηματίζονται κάθε χρόνο άστρα με μάζα ίση με μία ηλιακή μάζα. Αυτή η ανεξέλεγκτη παραγωγή νέων άστρων οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μεγάλη πυκνότητα που παρατηρείται στη διαγαλαξιακή γέφυρα. Οι παρατηρήσεις του υπερσμήνους RCS2319, όπως είναι γνωστό το αντικείμενο μελέτης του Herschel, θα βοηθήσουν στην  κατανόηση των καθοριστικών παραγόντων για την πορεία της ζωής ενός γαλαξία και συγκεκριμένα για το αν σημαντικότερος παράγοντας είναι η κληρονομικότητα (μάζα) ή το περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσεται ο γαλαξίας. Οι σημερινές δομές θα αποτελέσουν στο μέλλον ένα κολοσσιαίο υπερσμήνος που θα θυμίζει το μεγάλο υπερσμήνος στον αστερισμό της Κόμης της Βερενίκης, το οποίο μπορούμε να παρατηρήσουμε την άνοιξη από τη Γη.